* داستان هزار و يک شب تکه شدن حوزه فضايي بين چند نهاد
قصه حوزه فضايي در دولت يازدهم به گونهاي بود که اين حوزه متولي مشخصي نداشت به طوريکه از ابتدا خبرنگاران در پرسش از مسئولان در رابطه با چگونگي پرتاب ماهوارههاي دانشجويي آماده با سکوت مسئولان مواجه شدند يا پاسخ سوالات از سوي يک نهاد يا مسئول به نهاد يا مسئول ديگري پاس داده شد.
در دولت دهم حوزه فضايي به عنوان يک سازمان زير نظر رياست جمهوري قرار گرفته بود تا با تاکيد بيشتري به اين حوزه پرداخته شود ولي در دوره جديد پس از بحثها و حواشي ايجاد شده، حوزه فضايي از زيرمجموعه رياست جمهوري خارج شد و به وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات منتقل شد، به طوريکه مباحث فضايي به چند نهاد سپرده شد و اين امر دست مسئولان را براي ارائه پاسخهاي مبهم و پاس دادن وظايف به نهاد ديگر به ميزان زيادي باز گذاشت.
از طرفي مرکزي به نام مرکز ملي فضايي تشکيل شد که ميگويند مسئوليت تشکيلات شورايعالي فضايي و سياستگذاريها را دارد، از طرف ديگر سازمان فضايي در زيرمجموعه وزارت ارتباطات و اطلاعات قرار گرفت و مجري طرحهاي فضايي به شمار ميرود، از يک طرف هم پژوهشگاهي به نام پژوهشگاه هوافضا زير نظر وزارت علوم قرار دارد که ميگويند آنجا هم بايد امور پژوهشي در حوزه فضايي انجام شود که به علت کمبود بودجه اين کار با چالش رو به روست.
شورايعالي فضايي هم هست که شايد سالانه يک جلسه هم برگزار نکرده باشد.
از تکه تکه شدن حوزه فضايي و تقسيم وظايف اين حوزه بين چند نهاد و انتقاداتي که به اين کار وارد بود که بگذريم، حتي پس از انجام اين اقدام نيز ماهوارههاي دانشجويي آماده روي زمين ماندند و هيچ کس پاسخگوي چرايي عدم پرتاب نبود و مسئولان در صورت پاسخگويي، ميگفتند پرتاب ماهوارههاي آماده مستلزم وجود ماهوارهبر است و ما به دليل تحريم، ماهوارهبر براي پرتاب ماهوارهها نداريم.
* برجام هم نتوانست سوت پرتاب ماهوارهها را بزند
پس از برجام، دانشگاهيان منتظر بودند تا شاهد پرتاب ماهوارهها باشند، تحريمهايي که مسئولان آن را مانع پرتاب ماهوارهها ميدانستند با برجام لغو شده و ديگر مشکلي براي پرتاب ماهوارهها نبود.
ولي باز هم پرتاب ماهواره نداشتيم تا ايستگاه برجام هم نتواند فرمان پرتاب ماهوارهها را صادر کند.
* مصباحِ تحريم شده هم همچنان در انتظار آفتاب برجام
ماهواره مصباح نيز دست ايتالياييها بود و به گفته بهرامي رئيس سازمان فضايي در سال گذشته، اين ماهواره قرار بود به کمک ايتالياييها طراحي و ساخته شود اما پرتاب آن به دليل تحريمها متوقف شد و بعد از رفع اين محدوديتها بايد ببينيم پرتابگري که پيش از اين قرار بود عمليات انتقال ماهواره به مدار را انجام دهد هنوز هم مايل به انجام اين کار است يا خير.
اين ماهواره به دست ايتالياييها ساخته شد و بعد از آن براي انجام برخي تستهاي نهايي به کشور ايتاليا رفت. در گام اول قرار بود پرتابگر روسيه باشد ولي به دليل تحريم تستها صورت نپذيرفت.
بهمن سال گذشته نيز وزير ارتباطات گفت که با توفيقى که در رفع تحريمها حاصل شده انشاءالله آن را پس ميگيريم.
پس از برجام، مصباح نيز در انتظار پرتاب بود که هنوز اين اتفاق نيفتاده است.
* ماهوارههاي دانشجويي بيقرار تحقق وعدههاي جديد
رئيس سازمان فضايي در آخرين نشست خبري خود اعلام کرد: پس از امضاي قرارداد پرتاب ماهواره با پرتابگر داخلي، اقدامات لازم براي اجراي عمليات پرتاب آغاز شد و اگر مشکلي پيش نيايد پرتاب انجام ميشود.
وي با بيان اينکه اقدامهاي لازم براي تامين اعتبار اين پرتاب صورت خواهد گرفت، به مذاکرههاي متعددي که با پرتابگرهاي داخلي انجام شده است، اشاره کرد و گفت: استفاده از توان داخلي در اين باره بيشتر مورد توجه است، گرچه توان بين المللي هم از نظر دور نمانده است.
بهرامي عمليات پرتاب يک ماهواره را بسيار پيچيده و کارشناسي توصيف کرد که بروز کوچکترين اشکالي آن را به تعويق خواهد انداخت.
وي افزود: علاقمنديم به طور قطع امسال حداقل يک ماهواره را پرتاب کنيم و اگر امکان آن فراهم شد پرتاب ديگري در برنامه گنجانده شود.
رئيس سازمان فضايي ايران از برنامه ريزي براي پرتاب دو ماهواره مخابراتي و سنجشي تا پايان امسال خبر داد و گفت: قرارداد اين ماهوارهها نيز نهايي شده و همچنين کار طراحي و ساخت ماهواره ناهيد ١، آت ست و ماهواره دوستي رو به کامل شدن است.
با توجه به اين صحبتهاي رئيس سازمان فضايي، جامعه علمي کشور منتظر پرتاب ماهوارههاي دانشجويي در سال 95 است.